به نقل از «تسنیم»

آرشیو ۳۰۰ سند تاریخی از مشاغل هنری قدیم در حرم مطهر رضوی‌

تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۴۵۵۵۲

حدود ۳۰۰ سند تاریخی مجموعه اسناد تعمیرات، ساخت‌وساز و تکمیل اماکن متبرکه حرم مطهر حضرت رضا(ع) موجود در آرشیو مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی روایتگر مشاغل هنری حرم مطهر در گذشته‌های دور است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از استان نیوز، اعظم نظرکرده مسئول امور نمایه‌سازی و طبقه‌بندی اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این خصوص اظهارداشت: مجموعه‌ای مشتمل بر بیش از 5 هزار سند متعلق به سه دوره تاریخی صفویه، افشاریه و قاجاریه در خصوص تعمیرات، ساخت‌وساز و تکمیل حرم مطهر و اماکن متبرکه رضوی در آرشیو اداره اسناد این سازمان نگهداری می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

وی ادامه داد: این اسناد دربردارنده اطلاعاتی در باره مشاغل (عمومی و هنری)، نام اشخاص مرتبط با این تعمیرات، میزان اجرت و شغل آنان، مکان‌‌های تعمیر شده و مصالح به کار گرفته شده است.

نظرکرده افزود: اگرچه بیشتر اسناد تاریخی این مجموعه جنبه مالی دارند و به طور عمده به پرداخت هزینه‌های انجام شده در مورد مواجب، اجرت، دفاتر توجیهات و مقررات، استیفانامچه‌ها، طومارهای تعمیرات، دفاتر اوارجه و قبض‌های وصول مربوط می‌شود، اما حدود 300 سند آن درباره مشاغل ویژه هنری همچون نقاش زرگر، طراح ‌کاشی، معرق‌تراش و کتیبه‌نویس است.

خلق شاهکارهای هنری توسط نقاشان زرگر

مسئول امور نمایه‌سازی و طبقه‌بندی اسناد آستان قدس رضوی با بیان این‌که 11 سند این مجموعه روایتگر خدمات نقاشان زرگر در حرم مطهر حضرت رضا(ع) است، اظهار کرد: این اسناد به خلق نقاشی‌های زیبای رواق‌های دارالحفاظ، دارالسیاده و دارالسعاده و سایر قسمت‌های اماکن نزدیک به روضه منوره حضرت رضا(ع) به خصوص طاق بالا سر مبارک اشاره دارد.

وی با اشاره به این‌که قدمت قدیمی‌ترین سند مربوط به نقاش زرگر مجموعه اسناد تعمیرات آستان قدس رضوی به سال 1267 قمری (178 سال قبل) برمی‌گردد، گفت: بیشتر این نقاشی‌ها، آمیخته با طلا است که این امر نشان می‌دهد نقاشی که این هنر بدیع را آفریده، بی‌تردید زرگری نیز می‌دانسته تا بتواند رنگ‌های لاجورد؛ شنجرف و طلایی را باورقه‌های طلای فرنگی در هم بیامیزد و نقش عشق خلق کند.

نظرکرده بیان کرد: در بررسی این اسناد نام نقاشانی همچون محمد صالح بیک نقاش دوره افشاریه، میرزا محمدباقر نقاش باشی دوره قاجاریه به چشم می‌خورد. به طور مثال در بیشتر اسناد نقاشی‌های رواق دارالسیاده نام میرزا محمدباقر نقاش باشی ذکر شده است. 

وی ادامه داد: بر طبق اسناد تاریخی این آستان مقدس، رواق دارالسعاده نیز یکی از مکان‌های بسیار زیبا از منظر نقاشی و کاشی‌کاری در مجموعه حرم رضوی است که در سال 1272 قمری به دلیل خلق آثار هنری نقاشی آن به نقاشان زرگر این رواق اعم از مشهدی عباس، ملاحبیب الله، میرزا لطف الله و محمدحسن، انعام اعطا شده است. 

از طراح کاشی و معرق‌تراش تا کتیبه‌نویسی

مسئول امور نمایه‌سازی و طبقه‌بندی اسناد آستان قدس رضوی گفت: همچنین در تعدادی از اسناد این مجموعه به شغل طراح کاشی؛ شخصی که طراحی کاشی و آماده‌سازی طرح را برای انجام کار بر عهده دارد، اشاره شده است. این شغل، از جمله شغل‌های کاربردی و مهم در مجموعه حرم مطهر رضوی بوده است. 

وی افزود: معرق‌تراشـی نیز یکـی از پرزحمت‌ترین، کاربردی‌ترین و هنرمندانه‌ترین نـوع کاشـی‌کاری در امکان مذهبی به ویژه بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) است، با این وجود در اسناد تعمیرات اماکن متبرکه رضوی اغلب نامی از معرق‌تراشان حرم مطهر آورده نشده است. نمونه این آثار را نیز می‌توان در رواق دارالسـیاده و محراب مسجد گوهرشـاد مشاهده کرد. 

نظرکرده با بیان این‌که کتیبه‌نویسی، یکی دیگر از مشـاغلی است که در بیشتر اسـناد مربـوط بـه مرمـت کتیبه‌هـا به آن اشاره شـده اسـت، تصریح کرد: محمدرضا امامی را می‌توان صاحـب بیشترین کتیبـه دوره صفویه در مجموعـه حـرم مطهـر دانسـت. همچنین از اسـتادان دیگری همچون علیرضا عباسـی، عنایت الله و محمدحسـین شریف، کتیبه‌هایی در این آستان مقدس برجای مانده اسـت.

وی ادامه داد: در اسـناد تعمیرات، از فردی بـه نـام «نقـاش کتیبه‌هـا» نیـز یـاد شـده که بـه نظر می‌رسـد بعضـی از کتیبه‌هـای مسـجد بـالاسر مبـارک علاوه بر کتیبه‌نویسـی و خطاطی، نقاشـی رنگ و لعاب نیز شـده است.

انتهای پیام/282/.

منبع: تسنیم

کلیدواژه: آستان قدس رضوی حضرت رضا ع حرم مطهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۴۵۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیگیری ویژه شورای شهر مشهد برای رفع کمبود پارکینگ اطراف حرم رضوی

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام احمد مروی در دیدار اعضای شورای اسلامی شهر مشهد که در حرم مطهر امام رضا (ع) انجام شد؛ ضمن تبیین اهمیت شهر مشهد و وجود بارگاه منور حضرت رضا (ع)، از رویکرد شورای شهر نسبت به هدف گزاری لازم برای توسعه متوازن شهر با محوریت بارگاه منور رضوی و تلاش‌های مدیریت شهری مشهد در خدمت رسانی شایسته به زائران و مجاوران تقدیر کرد.

تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به دغدغه و نگاه ویژه رئیس جمهور در خدمت رسانی به زائران و تلاش برای رفع مشکلات آنان، بیان کرد: رئیس جمهور محترم در جلساتی که تاکنون با محوریت زیارت برگزار شده است، توجه ویژه به مشکلات و کمبودهای این حوزه داشتند و دستورات لازم برای رفع مشکلات صادر کرده‌اند.

وی با اشاره به میزان گسترده سفرهای زائران با خودرو شخصی به مشهد مقدس، ادامه داد: رئیس جمهور محترم در خصوص رفع مشکل پارکینگ اطراف حرم دستورات لازم را به معاون اول و معاون اجرایی داده اند و بخش‌های مختلف دولت نیز آمادگی لازم را برای همکاری دارند و این نگاه در دولت، مستلزم پیگیری ویژه شورای شهر مشهد و مدیران شهری برای تحقق دستورات رئیس جمهور در حل مشکل پارکینگ زائران است.

مروی با تأکید بر اینکه نگاه آستان قدس رضوی بر همکاری با مدیریت شهری و گره گشایی از مشکلات مشهد است، اظهار کرد: در آستان قدس رضوی این نگاه که ما تنها مسئول حرم مطهر و صیانت از اموال و موقوفات این دستگاه قدسی هستیم، وجود ندارد؛ رویکرد این دستگاه قدسی خدمت و گره گشایی از مشکلات مردم است و با همین رویکرد، برای بازگشایی معابر پادگان لشکر ۷۷ ارتش و اراضی حاشیه شهر همکاری کرد.

تولیت آستان قدس رضوی افزود: در خصوص مترو و حاشیه شهر نیز آستان قدس اهتمام جدی بر همکاری، کمک و گره گشایی از مشکلات دارد و تاکنون نیز اقدامات بسیار خوبی انجام شده است و تا بتوانیم به شهر و مسؤولان اجرایی شهر کمک خواهیم کرد.

وی اضافه کرد: آستان قدس رضوی با انجام خدمات اجتماعی، تأسیس اماکن ورزشی، فرهنگی و علمی، مراکز درمانی و …، خدمات گسترده‌ای را به زائران و مجاوران حضرت رضا (ع) ارائه کرده؛ همچنین با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب در حوزه جوانی جمعیت، به زودی بزرگترین مرکز درمان ناباروری شرق کشور را در بیمارستان رضوی افتتاح خواهد کرد.

مروی با انتقاد از بلند مرتبه سازی‌های سال‌های گذشته در اطراف حرم مطهر، ابراز کرد: متأسفانه ساخت و سازها و بلند مرتبه سازی‌های ناهمگونی در اطراف حرم مطهر صورت گرفته، به گونه‌ای که بعضاً در نامگذاری‌ها و معماری‌ها عدم تطابق با فرهنگ رضوی و هویت اسلامی به وضوح قابل مشاهده است.

تولیت آستان قدس رضوی همچنین با تأکید بر اینکه زمین‌های آستان قدس موقوفه هستند و شرعاً و قانوناً نمی‌توان از حقوق موقوفه چشم پوشی کرد؛ از مسؤولان شهری و اعضای شورای شهر در خواست کرد نسبت به صیانت از املاک موقوفه حضرت رضا (ع) حساسیت لازم را داشته باشند.

وی در پایان پیشنهاد داد؛ شورای اسلامی شهر مشهد طراحی مناسبی متناسب با هویت و معنویت مشهد مقدس، برای ورودی‌های شهر بویژه فرودگاه، راه آهن، ترمینال و … داشته باشد.

گفتنی است؛ در ابتدای این دیدار حسن موحدیان رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، گزارشی از اقدامات این شورا ارائه و در ادامه تعدادی از اعضای شورای شهر به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

کد خبر 6091525